انحصارگرایی زبانی محکوم است!
حسن محدثی گیلوایی، جامعهشناس در یادداشتی تلگرامی در پاسخ به یادداشت منوچهر جوکار، دانشآموختهی دکترای زبان و ادبیّات فارسی و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز دربارهی تلاش برای تشکیل فرهنگستان زبان ترکی نوشت:
همهی زبانهایی که در ایران وجود دارند، بخشی از سرمایههای فرهنگی ایران اند. برای همهی آنها بهتر است فرهنگستان درست کنیم. همهی عناصر فرهنگی در ایران مهم و عزیز اند، مگر آنکه مخرب بودنشان بر مبنای پژوهش نشان داده شده باشد و اجتماع علمی بر آن صحه بنهد؛ زبان ترکی هم همینطور. به انحصارگرایی زبانی خاتمه دهید!
رونق یافتن زبان ترکی یا کردی یا زبانهای دیگر در ایران به معنای مقابله با زبان فارسی نیست. متأسفانه ملیگرایی ایرانی در سدهی اخیر در ایران بر بنیاد طرد زبان و فرهنگ گروههای جمعیتی دیگر بنا شده است. ملیگرایی ایرانی بهشدت انحصارگرا و سرکوبگر بوده است و هنوز پیروان این ایدئولوژی به نام ایران در تلاش اند میراث فرهنگی اتنیکهای دیگر ساکن در ایران را نادیده بگیرند و حتی حذف کنند. آنها برخی از حقوق اولیه مردمان اتنیکهای دیگر ایرانی را که قرنها در این سرزمین زندهگی کرده اند و از کشورمان دفاع کرده اند، نادیده میگیرند.
شدت انحصارگرایی در میان این ملیگرایان چنان است که تحمل طرح بحث از تشکیل فرهنگستان زبانهای دیگر در ایران را ندارند. متاسفانه مرکزگرایی در ایران نیز به نفع این ایدهئولوژی سرکوبگر عمل کرده است. ایران متشکل از ترک، کرد، بلوچ، لر، فارس، عرب، ترکمن، گرجی، گیلک، و غیره است. همهی این اتنیکها بخشی ارزشمند از ایران هستند و دفاع از حقوق همهی آنها وظیفهی هر ایرانی است.
رشد فرهنگی و اجتماعی در میان هر یک از آنان به معنای نادیده گرفتن و تضعیف ایران نیست بلکه بر عکس به معنای تقویت همبستگی ملی است. همبستگی ملی با حذف اتنیکها یا نادیده گرفتن حقوق اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی و سیاسی آنان حاصل نمیشود بلکه نتیجهی این نوع سیاستها همانا ایجاد بیگانگی در آنها و پدید آوردن نیروی گریز از مرکز در آنها است.
ایرانگرایی موجود و مسلط در سدهی اخیر در ایران نوعی ایدئولوژی انحصارگرا و ضدانسانی است و وظیفهی هر ایرانی آزادهای که به حقوق هموطنانمان از هر دسته و گروه و قومی تعهد دارد، این است که در برابر این ایدئولوژی ضد انسانی و ضد اعتلای ایران بایستد و با آن مقابله کند. ایران از آن یکایک مردمان این سرزمین است و همهی هموطنان ما حق دارند از مواهب آن به یک میزان بهره ببرند.