خاچاتور آبویان: دست کم ۵۰ درصد زبان ارمنی از واژه های ترکی تشکیل شده است

خاچاتور آبویان، نویسنده، استاد زبان و بنیانگذار ادبیات معاصر ارمنی می‌گوید: “ملت ما در زبان محاوره‌ای خود نه فقط برخی واژه های ترکی بلکه کل جملات را به زبان ترکی به کار می‌برد.” (خاچاتور آبویان، مجموعه آثار، مجلد به ۵ جلد، ایروان، انتشارات فرهنگستان علوم ارمنستان، سال ۱۹۵۰، به زبان ارمنی)

خاچاتور آبویان: “ملت (ارمنی) تعداد زیاد الفاظ ترکی را یاد گرفته و تا به امروز آنها را به کار میبرد.” (خاچاتور آبویان، کلیات آثار، مجلد به ۵ جلد، ایروان، انتشارات فرهنگستان علوم ارمنستان، سال ۱۹۵۰، به زبان ارمنی)

خاچاتور آبویان: “لعنت بر این زبان ترکی باد، ولی این زبان دعای خیر خدا را گرفته است…. ما در همه مراسم های شادی و عروسی ها به این زبان ترانه میخوانیم.” (خاچاتور آبویان، زخم های ارمنستان، ایروان، سال ۱۹۳۹، به زبان ارمنی)

خاچاتور آبویان: “حداقل ۵۰ درصد زبان ارمنی را واژه های ترکی تشکیل میدهد…” (خاچاتور آبویان، زخم های ارمنستان، ایروان، سال ۱۹۳۹، صفحات ۸۰-۸۱، به زبان ارمنی)

خاچاتور آبویان: “از حیث گویش، بیان و سخنوری، آهنگ و صرف و نحو، زبان تاتاری (آذربایجانی) بهترین در میان سایر زبانها است” (خاچاتور آبویان، مجموعه آثار، مجلد به ۵ جلد، ایروان، انتشارات فرهنگستان علوم ارمنستان، سال ۱۹۵۰، صفحه ۱۷۴، به زبان ارمنی)

خاچاتور آبویان: “زبان ترکی آنقدر در زبان ما نفوذ کرده که ترانه ها، اشعار، ضرب المثل ها به ترکی (آذربایجانی) گفته میشود.” (خاچاتور آبویان، زخم های ارمنستان، ایروان، سال ۱۹۳۹، صفحات ۴۱-۴۲، به زبان ارمنی)

خاچاتور آبویان: “فرق اصلی زبانهای قدیم و جدید (ارمنی) در طرز تکلم و نحو است. از این لحاظ زبان قدیم ارمنی (گرابار) شبیه زبانهای اروپایی است. ولی زبان جدید ارمنی (آشخارابار) به زبان ترکی (آذربایجانی) شباهت دارد.” (خاچاتور آبویان، “ناخاشاویک”، ایروان، سال ۱۹۴۰، به زبان ارمنی)

خاچاتور آبویان: “زبان ترکی (آذربایجانی) بقدری در میان ما رایج شده است که حتی زنان و کودکان ما نیز آنرا می‌فهمند. از اینرو سرودن و قرائت شعر به زبان ترکی در میان قشرهای پر استعدادی که از میان مردم برخاسته اند، معمول بوده است. “(خاچاتور آبویان، “ناخاشاویک”، ایروان، سال ۱۹۴۰، صفحه ۴۸،  به زبان ارمنی)

در تهیه این مطلب از کتابهای “قصه های غیر (برون) ملی ارمنی” (شهر باکو، سال ۲۰۰۸، به زبان روسی) به قلم کامران ایمان اف، و کتاب “حقایق آذربایجان در منابع ارمنی” به قلم اسرافیل عباس اف (شهر باکو، سال ۲۰۰۸) استفاده شده است.

تُرکی زبانی بسیار غنی است

تُرک‌شناس گرجستانی با بیان اینکه از سال ۱۹۵۶ در حال مطالعه و‌ تحقیق در خصوص زبان و تاریخ تُرک است افزود: زبان تُرکی به خاطر غنی بودنش مرا علاقه‌مند کرد.

تسیسانا آبولادزه، بانوی ۸۶ ساله تُرک‌شناس گرجستانی زندگی آکادمیک خود را صرف مطالعه و تحقیق در خصوص زبان و تاریخ تُرک کرده است و در موسسه نسخ خطی گرجستان مشغول فعالیت و تحقیق است.

آبولادزه در گفتگو‌ با خبرنگاران ضمن بیان علاقه‌مندی خود در زمینه مطالعات تاریخ عثمانی افزود: در گرجستان نزدیک به ۴۰۰ نسخه خطی مربوط به آثار ادبی به زبان‌های تُرکی عثمانی، تُرکی آذربایجانی، تُرکی ترکمنی و تُرکی ازبکی وجود دارد.

این بانوی تُرک‌شناس ضمن بیان مطالعه و تحقیق در خصوص نسخه‌های خطی با قدمت‌های مختلف افزود: "دانشجویانم مرتب به ترکیه سفر می‌کنند. من هم گاهی به عنوان توریست و گاهی جهت شرکت در محافل علمی به این کشور سفر می‌کنم. تنها آرزویم، دسترسی و مطالعه در کتابخانه‌ها و آرشیوهای ترکیه در این کشور است. این برای من خیلی خوب خواهد بود اما به گمانم برای این کار دیگر پیر شده‌ام".

خانم آبولادزه تصریح کرد بنا به دعوت شاعر و محقق برجسته تاریخ و‌ ادبیات ترک، آقای اورهان شاایک گوکیای به مدت زیادی در استانبول اقامت کرده و از ایشان تاثیرات زیادی گرفته است.

آبولادزه با بیان اینکه نسل جدید تورکولوژیست‌ها این فرصت را خواهند داشت که در محیط‌ها و مکان‌های بهتری کار کنند، گفت: " هم اکنون دانشجویانم بهتر از من تُرکی صحبت می‌کنند اما آن‌ها تُرکی عثمانی را بهتر از من نمی‌دانند. امیدوارم آن‌ها نیز بهتر از من آن را یاد گرفته و صحبت کنند. سعی میکنم دانشجویانم را به بهترین نحو ممکن تعلیم دهم. یک دانشجو دارم که از او بسیار راضی‌ام. مطمئن هستم که در آینده یک تُرک‌شناس بسیار بزرگ خواهد شد. در شهرهای قونیه، ارزروم و دیگر مناطق ترکیه دانشجویانی دارم که آن‌ها نیز مشغول مطالعه و تحقیق‌اند. ترکیه و مردم تُرک را خیلی دوست دارم. تُرکی زبانی بسیار غنی است، به همین جهت است که مرا به سوی خود جذب و علاقه‌مند کرده است. زبانِ بسیار آهنگین و صداداری است. این خصوصیت را در زبان عربی و دیگر زبان‌ها نمی‌بینم".